دبیری ادبیات فارسی

نظم – نثر – سبک – نگارش

خط:

تاریخ پیدایش خط به درستی معلوم نیست.

نوشته های اولیه بسیارساده بوده و مقصود خود را

با کشیدن تصاویر به دیگران می فهماندند.

به این نوع خط،خط تصویری می گویند.

سیر تکامل خط:مرحله ی تصویری،

علامت نویسی،مرحله ی الفبایی

اختراع الفبا:

توسط اقوام فنیقی در3000سال قبل از میلاد

ایرانیان درعصرمادها،الفبایی مستقل

با استفاده از خط میخی بابلی ساخته بودند.

خط میخی تنها خط الفبای هجایی ایران باستان بود.

که از چپ به راست نوشته میشد،

دارای ۶۳حرف (هجا)است،

خط سنگ نوشته های عصر هخامنشی است

خط اوستایی:

دراواخر دوره ساسانیان اختراع شد

از خطوط سامی اقتباس شده است

نوشتن آن از راست به چپ است

بر عکس خط میخی که از چپ به راست است

دارای۴۴حرف است

برای نوشتن متون دینی زردتشتی

از خط اوستایی استفاده شده است.

کتاب اوستا با همین خط نوشته شده است

نظم – نثر – سبک – نگارش

*نکته

کتاب اوستا:

کتاب اوستا درحمله ی اسکندر از بین رفت

و کتاب اوستای موجود در

دوره های بعدی جمع آوری شد

اوستا به پنج بخش تقسیم می شود.

یسنا«یسن» در لغت به معنی

سرود،دعا،نیایش

یشت ها:یسن و یشت از یک ریشه هستند.

به معنی نیایش وافرین،،

،اخبار تاریخی و داستان ها

روایات در همین بخش

یشت ها ذکر شده است.

ویسپرد: «ویسپ»درلغت به معنای

«همه» و «رد»در مفهوم«سرور و داور»وندیداد:

صورت تحریف شده ی

« وی دیو داد» «داد»به معنی« نظم وقانون»

لذا این اصطلاح به معنی «قانون ضد دیو»

موضوع اوستا:

۱نیایش اهورا مزدا و ایزدان و فرشتگان

۲ستایش پاکی ونیکی

۳نکوهش اهریمنان

۴احکام مذهبی

۵اخبار تاریخی و داستان ها

و روایات(به ویژه در یشت ها)

خط پهلوی

۱- خط عصر اشکانیان و ساسانیان است.

وتا بعد از اسلام درنواحی

شرقی ایران رواج داشت.

۲- برای نوشتن آثار فکری و فلسفی

آیین های پیش از اسلام از آن استفاده می شد

3- اصل این خط آرامی

(یکی از خطوط سامی)است.

4- دارای۲۲حرف (هجا)است.

۵- از راست به چپ نوشته می شده است.

۶- قسمت عمده ی ادبیات پارسی

میانه به این خط است.

پیشگامی ایرانیان

ایرانیان دانشمند که در صرف و نحو عربی

از خود تازیان (عرب ها)هم پیش افتادند:

1-خلیل بن احمد

(استاد سیبویه و واضع علم عروض

و دارای اولین کتاب مهم در لغت عربی)

2-سیبویه(بزرگترین عالم علم نحو)

3-اخفش(شاگرد سیبویه)

نکته*

ایرانیان به خاطر این در علوم ادبی

،عقلی،ونقلی،پیشتاز بودند

که در دوران پیش از اسلام در جندی شاپور

در حوزه ی علمی سابقه ی درخشانی داشتند

علل اصلی تأثیر ایرانیان در نشر

وتدوین علوم درتمدن اسلامی:

1-راه یابی ایرانیان به دستگاه حکومت

به ویژه در عصر عباسی

2-آشنایی آن ها با مسائل دینی

به دلیل رواج ادیان مختلف

پیش از اسلام که عامل توجه

مسلمانان به دانش های آن عصر شد.

3-آشنایی ایرانیان با ریاضی،

طب و فلسفه و ترجمه ی آن ها

از هندی و یونانی به عربی و انتقال آن علوم به اسلام