چیستی جغرافیای سیاسی

جغرافیا –

سیاسی –

شهری –

روستایی

جغرافیای سیاسی :

به عنوان زیر شاخه‌ای از شیوه‌های تحلیل جغرافیای انسانی

عملکرد سیاست و قدرت در تقسیم

تجمیع فضا و متقابل تأثیر فضاها

و مکان‌های به وجود آمده

بر فرآیندهای سیاسی را بررسی می‌کند.

تمدن‌ها، قلمروهای قبیله‌ای،

کشورها و امپراتوری‌ها طی زمان، اینجا و آنجا ظهور  کرده،

گسترش یافته، تغییر شکل پیدا کرده

و بعد ناپدید شده‌اند.

امپرتوری‌ها در اثر تهاجم خارجی

و یا در اثر فشار، از داخل شکسته

و به قطعاتی تقسیم و به صورت

موجودیت‌های سیاسی – فضایی جدید

بر روی نقشه جهان ظاهر شده‌اند.

شناخت تمدن ها

شناخت این تمدن‌ها و امپراتوری‌ها به ویژه‌ آنها

که بن مایه وجودیشان ویژگی‌های مولد جغرافیایی است.

در مبحث میراث تاریخی جغرافیای سیاسی قرار می‌گیرند

شکل‌گیری حکومت سرزمینی که از قرن هفدهم

و پس از عقد معاهده وستفالی تحقق یافت

از رویدادهای مهم و تأثیرگذار

در ظهور واژه جغرافیای سیاسی است

که تورگو فیلسوف و اقتصاددان معروف فرانسوی برای اولین بار آن را به کار برد

هر چند تاریخ آغاز جغرافیای سیاسی

به عنوان رشته دانشگاهی به اواخر قرن نوزدهم

و با انتشار کتاب فردریک راتزل با نام جغرافیای سیاسی باز می‌گردد.

جغرافیا – سیاسی – شهری – روستایی

سه ویژگی مهم مادر شهرها:

الف) عدم تمرکز در مادر شهرها

ب) تخصص یابی

ج) وابستگی متقابل

حوزه مادر شهر:

حوزه ما در شهر به ناحیه‌ای گفته می‌شود

که از نظر اقتصادی و اجتماعی تحت تأثیر

یا تسلط یک شهر مرکزی قرار گرفته باشد.

منطقه‌گذار: منطقه‌گذار بین بخش مرکزی تجارت شهر

و واحدهای مسکونی بخش میانی شهر قرار می‌گیرد.

این منطقه به طور سنتی از مرکز خرده‌ فروشی شهر جدا می‌گردد

و در آن نسبت به بخش  مرکزی شهر از شدت کاربری زمین کاسته می‌شود.

■حومه شهری

حوزه‌ای که غالباً به منطقه مسکونی اختصاص می‌یابد

و در بیرون از شهر واقع است

حومه نامیده می‌شود پس یک حومه ممکن است

به صورت یک روستا جلوه کند و یا یک شهر را شامل گردد.

حومه‌نشینی عبارت است از تمرکز زدایی مردم،

فرصت‌های اشتغال و خدمات از بخش‌های داخل

یک شهر و مکان گزینی آنها در حاشیه

یا پیرامون منطقه ساخته شده شهری

به طور کلی چند عامل در امر حومه نشینی

و توسعه حومه‌ها مؤثر بوده است که عبارت‌اند از:

الف) احداث بزرگ راهها

ب) عامل اتومبیل

ج) عامل تلفن

و) آلودگی محیط‌های شهری

هـ) جدایی‌گزینی طبقات