فلسفه و مبانی تعلیم و تربیت

رهبری – تحول – تعلیم – تربیت

فصل اول مفهوم هدف و مبنای تعیین آن

برخی از محققان برای هدف 4 معنا ذکر کرده اند:

– رفتار وظیفه ای: بجای هدف میتوان از کلمه وظیفه استفاده کرد.

(مانند: هدف کلیه تصفیه یا پالایش خون است)

– رفتار خودساماندهی

– متوجه هدف: این رفتار را می توان سرسپاری به یک هدف تعریف کرد.

–  هدف دار: این کلمه جایی بکار می رود که شوق و قصدی نسبت به هدف وجود داشته باشد.

مفهوم هدف و واژه های مترادف آن:

الف) معنی لغوی هدف:

نشانه تیر، هر شئ بلند و برافراشته.

ب) لغوی غرض:

شوق و انگیزه، خواست، نشانه تیر.

ج)  لغوی قصد:

اعتدال و میانه روی، آهنگ کاری کردن، عمد و تعهد، راه راست و مستقیم.

د) نهایت و سرانجام کار، هدف و غرض، مقصود، پرچم.

مفهوم هدف در تعلیم و تربیت:

هدف در تعلیم و تربیت به معنای وضع نهایی و مطلوبیست

که بطور آگاهانه، سودمند تشخیص داده شده است و برای تحقق آن، فعالیت های مناسب تربیتی انجام می گیرد.

کارکردهای هدف های تربیتی:

رهبری فعالیت های تربیتی، ایجاد انگیزه در فرد، ارائه معیاری برای ارزیابی فعالیت های تربیتی.

ویژگی مشترک تمام اهداف تربیتی (غایی، کلی، جزئی و رفتاری):

این اهداف نتیجه یک یا چند فعالیت تربیتی هستند.

معنای لغوی هدف عبارت است از: نشانه تیر، پرشی بلند و برافراشته

ویژگی های هدف:

1) داشتن اختیار: ماهیت هدف مستلزم دو جزء آگاهی و اراده است.

پس هدف تنها در حوزه افعال اختیاری ای که با علم و اراده صورت می پذیرند معنا دارد.

2) انگیزش: چون نیل به اهداف تامین کننده نیاز روانی و دیگر نیازهای فرد است

وی با میل و رغبت به سوی هدف حرکت می کند.

3) انتخاب مسیر: برای رسیدن به هدف، به مدیریت، برنامه ریزی و تعیین مسیر احتیاج است.

عمل تربیتی، فعالیتی اختیاری:

منظور از تربیت و عمل تربیتی، در چهارچوب نظام آموزش و پرورش، فرآیندی است

که رکن اصلی آن برنامه ریزی برای نیل به هدفی تربیتی است.

طبق این تعریف می توان عمل تربیتی را عملی هدف دار دانست و عناصر آگاهی و اراده را در آن دخیل کرد.

تاثیر عمل تربیتی قابل پیش بینی و مشخص است.

برخی از اعمال و افکار انسان ها و عوامل طبیعی میتوانند

تاثیر تربیتی داشته باشند اما آنچه مهم است مقصود تربیتی است

زیرا عمل بدون مقصود تربیتی حتی اگر تاثیر تربیتی داشته باشد، “عمل تربیتی” نخواهد بود.

تطبیق اهداف تعلیم و تربیت با هدف زندگی:

چه ارتباطی بین اهداف زندگی و اهداف تعلیم و تربیت وجود دارد؟

جواب: هدف زندگی هماهنگ ساختن رفتار و عملکرد انسان با ساختار وجودی اوست.

این ساختار دربردارنده ی عوامل فطری است.

انسان با اتخاذ تدابیر لازم در نظام تعلیم و تربیت تلاش می کند

در این مسیر فطری حرکت کند.پس می توان گفت:

بین هدف زندگی و اهداف تعلیم و تربیت رابطه ای مستحکم برقرار است.

به این معنا که هدف غایی در تعلیم و تربیت همان و از تعلیم و تربیت صحیح نیز بی بهره بماند.

رهبری – تحول – تعلیم – تربیت