احکام

شرعی – تکلیفی – وضعی – قرآن – سنت

احکام شرعی، قوانین دینی مرتبط با وظایف انسان.

به دو قسم تکلیفی و وضعی تقسیم می‌شوند:

احکام تکلیفی مستقیماً وظایف انسان را بیان می‌کنند؛

مانند این که نماز بخوان یا شراب نخور.

وضعی غیرمستقیم به وظایف انسان مربوط‌اند؛

مثل اینکه نماز با لباس نجس باطل است.

احکام شرعی

از ادله شرعی به دست می‌آیند که عبارت‌اند از:

قرآن، سنت، عقل و اجماع.

به کسی که توانایی استنباط حکام از این ادله را دارد، مجتهد گفته می‌شود.

امروزه احکام شرعی در کتاب‌های توضیح‌المسائل ارائه می‌شوند

که نظرات مراجع تقلید را در بر دارند.

برپایه فتوای مراجع تقلید، یادگیری احکامی

که فرد غالباً با‌ آن‌ها سروکار دارد، واجب است.

حکم تکلیفی مستقیماً وظیفه انسان را در خصوص موضوعی بیان می‌کند؛

مثلاً می‌گوید نماز بخوان یا شراب نخور.

حکم تکلیفی

پنج قسم دارد: وجوب، استحباب، حرمت، کراهت و اباحه به این‌ها احکام خمسه می‌گویند.

حکم وضعی به‌صورت مستقیم دستوری بیان نمی‌کند؛

بلکه برای مثال، شرایط‌ صحت یک عمل را بیان می‌کند

مانند این حکم که نماز با لباس نجس باطل است

احکام وضعی به‌صورت غیرمستقیم، با وظایف انسان در ارتباط است.

برای مثال، احکام ازدواج احکام وضعی و تنها شرایط صحت آن را بیان می‌کند؛

اما پس از ازدواج، هریک از زن و مرد وظایفی به یکدیگر پیدا می‌کنند

که این وظایف احکام تکلیفی است

شرعی – تکلیفی – وضعی – قرآن – سنت

به‌فتوای فقیهان، یادگیری آن بخش از احکام شرعی که غالباً با آن‌ها سروکار داریم، واجب است.

همچنین انسان یا باید مجتهد باشد و خودش احکام را از ادله به دست بیاورد

یا از مرجع‌تقلید تقلید کند و یا از راه احتیاط یقین کند وظیفه شرعی‌اش را انجام داده است؛

مثلاً عملی را که برخی مجتهدان حرام می‌دانند و برخی جایز، انجام ندهد

یا عملی را که برخی مجتهدان واجب و برخی جایز می‌دانند، انجام دهد.

شرعی – تکلیفی – وضعی – قرآن – سنت