مقدمه علم حقوق

علم – حقوق – قضا- قانون

مفهوم حقوق

اصطلاح حقوق در معانی زیر به کار گرفته می شود:

۱. حقوق عینی:

مجمو عه قوانین و مقرراتی که برای تحقق

عدالت و رشد مادی و معنوی از سوی مقام

صلاحیت داری وضع گردیده است.

۲. حقوق شخصی:

مجموعه امتیازات و قابلیت هایی که

برای هر شخص به رسمیت شناخته می شود

و دیگران به رعایت آن مکلف هستند.

مثل حق حیات، حق آزادی، حق تعلیم و تربیت

و حق مالکیت. این امر در اصطلاح فقها «حقوق» نامیده می شود.

۳.علم حقوق:

دانشی است که

درباره قواعد و قوانین حاکم بر جامعه و حقوق

و تکالیف اشخاص بحث می کند و به تحلیل

، ارزیابی و سیر تحول آنها می پردازد

به این ترتیب در اصطلاح عام به کسی که

دانش حقوق را فرا گرفته باشد، «حقوقدان»

و در اصطلاح اسلامی «فقیه» گفته می شود.

۴. فن حقوق:

علم – حقوق – قضا- قانون

مرز جنبه نظری و عملی در علم حقوق

، مرز بین علم حقوق و فن حقوق است.

فن حقوق را نزد قضات، وکلا، صاحبان دفاتر

اسناد رسمی، مشاوران حقوقی

و نویسندگان متون قوانین می توان دید.

5. قاعده حقوقی :

قاعده ای است که به منظور ایجاد

نظم و استقرار عدالت بر زندگی اجتماعی

انسان حکومت می کند و اجرای آن از

طرف دولت تضمین می شود . پس، تکلیفی

که پدر و مادر نسبت به نگاهداری فرزند

خود دارند و الزامی که شوهر درباره پ

رداختن نفقه زن پیدا می کند جنبه

حقوقی دارد و حکمی که آن را مقرر می دارد

«قاعده حقوقی» است.

برای قواعد حقوق اوصاف گوناگون شمرده اند،

این خصوصیات عبارت است از:

۱) قاعده حقوقی الزام آور است؛

۲) رعایت قاعده حقوقی از طرف دولت تضمین شده است؛

۳) قاعده حقوقی کلی عمومی است؛

۴) حقوق نظامی ست اجتماعی؛

یعنی هدف آن تنظیم روابط ا جتماعی است،

نه پاکی روح و وجدان انسان.

۱- قاعده حقوقی الزام آور است:

برای استقرار نظم و عدالت باید رعایت قواعد حقوقی اجباری باشد

(برای اینکه حقوق بتواند به هدف یابی خود،

یعنی استقرار نظم  و عدالت ، برسد

باید  رعایت  قواعد  آن اجباری باشد.

اعلام هایی که گاه در قوانین دیده می شود

و همراه برای هیچ  تکلیفی  نیست ،

چاره حقوقی  ندارد و تنها مقدمه اوامر و نواهی قانونگذار است.

بی گمان در این خصوصیت  نیز  درجه  هرچی  گوناگون  وجود دارد

و همه ی قواعد از این حیث یکسان نیستند:

رعایت پاره ای از اصول به طور مطلق الزامی است

و در هیچ  صورت گریزی از اجرای آن ها نیست

و پاره ای فقط در صورتی اعمال می شود

که اشخاص در پیمان های خود راه حل دیگری را انتخاب نکرده باشند.